گزارش کارشناسی سازمان بسیج حقوق دانان درباره بررسی سیاستهای کلی مرتبط با امور علم، فناوری و نوآوری در پرتو سیاستهای ابلاغی برنامۀ ششم توسعه در مهر ماه ۱۳۹۵ منتشر گردید.
این گزارش به همت پژوهشکده راهبردی سازمان بسیج حقوق دانان و نظارت علمی دکتر میثم نظری در ۸۵ صفحه و چهار مبحث توسط کمال کدخدامرادی تدوین شده است.
در مقدمه این گزارش اشاره شده است:
سیاستهای کلی نظام اگرچه به‌صورت کلی در قالب سیاست‌گذاری‌های کلان همواره از سوی حاکمان جوامع صورت می‌گرفته است، اما ابداع این عنوان در ادبیات حقوقی و سیاسی کشور به دهه شصت برمی‌گردد که پس از به‌کارگیری محدود آن، سرانجام در بازنگری قانون اساسی رسماً در قانون اساسی گنجانده شده و تعیین و نظارت بر حسن اجرای این سیاست‌ها به‌موجب بند اول[۱] از اصل یک‌صد و دهم قانون اساسی بر عهدۀ ولی‌فقیه قرار گرفته است.
هدف اصلی اين سياست‌ها ايجاد انضباط در کشور معرفی شده که مشخص‌کنندۀ هندسۀ کلی نظام نيز خواهند بود. سیاستهای کلی به سبب ماهیت کلی بودنش که از سه ویژگی «کلیت» «جامعیت» و «اختصار» برخوردار می‌باشد، دربرگیرندۀ هدف‌گذاری‌های عمده و جهت‌گیری‌ها و رویکردها کلی است. ملاک کلی بودن یک سیاست گستره یا شمول دستگاهی یا فرا بخشی بودن آن نیست، بلکه ذاتی یک موضوع و راهبردی بودن آن باعث کلی دانستن یک سیاست می‌گردد.
یکی از مؤلفه‌های اصلی تحقق سیاست‌ها، اجرای آن‌ها در قالب زمان‌بندی مشخص است. بر این اساس سیاست‌ها در قالب برنامه‌های پنج‌سالۀ توسعۀ کشور تنظیم می‌گردد تا جامعه را برای دستیابی به اهداف میانی خود نزدیک کند. به‌عبارت‌دیگر این سیاست‌ها راهنمایی برای اجرای طرح‌های قوای مختلف کشور محسوب می‌گردد تا در چارچوب آن قوانین و مقررات کشور تدوین و تنظیم و اجرا گردد. شایان‌ذکر است که سیاستهای کلی برنامه توسعه در قالب زمانی ۵ ساله تدوین می‌گردد که به‌صورت برنامه‌های پنج‌سالۀ دوم، سوم، چهارم، پنجم و ششم از سوی مقام معظم رهبری ابلاغ شده است.
یکی از محورهایی که در سیاستهای کلی ابلاغی و سایر اسناد کلان مورد توجه قرار می‌گیرد، محور «علم، فناوری و نوآوری» است. سياست‌هاي كلي در حوزۀ علم و فناوري و نوآوری با هدف حركت به سمت پیشرفت و تحول هدفمند علم و فناوري كشور، به‌عنوان راهبردي براي برنامههاي دستگاه‌هاي مختلف كشور، تنظيم و ابلاغ می‌گردد. مطالعه اسناد كلان و سياست‌ها و قوانين موجود در حوزۀ علم و فناوري و تطبيق آن با سياست‌هاي برنامه ششم توسعه[۲] در امور علم و فناوري مي‌تواند در شفاف‌سازي اقداماتي كه بايد در حوزه‌هاي مختلف تدوين، بازنگري يا تأكيد شوند بسيار مؤثر باشد. از همین رو در نوشتار حاضر ابتدا مفهوم سیاستهای کلی نظام تبیین می‌گردد، سپس بررسی امور علم، فناوری و نوآوری در سایر سیاستهای برنامه‌های پنج‌ساله توسعه مورد مطالعه قرار می‌گیرد. در ادامه وضعیت موجود امور علم و فناوری و آسیب‌شناسی آن در پرتو سیاستهای برنامۀ ششم توسعه مورد بررسی قرار می‌گیرد و در پایان سیاست‌ها و قوانین مرتبط با سیاستهای علم و فناوری برنامه ششم توسعه در قالب جدول ارائه می‌گردد.
[۱]. تعيين سیاستهای كلي نظام جمهوري اسلامي ايران پس از مشورت با مجمع تشخيص مصلحت نظام
[۲]. «برنامه‌ى ششم یعنى سیاست‌هاى پنج سال کشور تدوین خواهد شد؛ شما نقشۀ راه عملى براى پنج سال کشور را در این برنامه‌ى ششم ان‌شاءالله تدوین خواهید کرد. سه نقطۀ اصلى - البته برنامه باید جامع باشد - وجود دارد: یکى اقتصاد است که تکیه روى اقتصاد مقاومتى در آن برنامه باید تجلى پیدا کند. یکى مسئله‌ى فرهنگ است؛ هر جا می‌گوییم فرهنگ، مقصود ما از فرهنگ، یعنى فرهنگ انقلابى، فرهنگ اسلامى، یعنى ایجاد حرکت فرهنگى بر مبناى اسلام و بر مبناى ارزش‌های اسلامى و حرکت دادن جامعه به معناى حرکت فرهنگى به سمت اهداف اسلامى، تقویت فرهنگ اسلامى و باور اسلامى و آداب اسلامى و اخلاق اسلامى و سنت‌هاى اسلامى؛ فرهنگ این است. این‌جور نیست که به هر شکلى ابزارهاى فرهنگى در کشور به وجود آمد، ما خوشحال بشویم که بله، فرهنگ پیشرفت کرده؛ نه، پیشرفت فرهنگ و تکیه‌ى روى فرهنگ به معناى فرهنگ انقلابى است، فرهنگ اسلامى است، فرهنگ دینى است، تقویت ارزش‌های انقلابى و اسلامى است؛ این مراد ما است و این آن چیزى است که مورد انتظار از من و شما - به‌عنوان سربازان این انقلاب - است که باید سینه‌مان را سپر کنیم و براى انقلاب کار کنیم. و سوم علم؛ حرکت علمى در کشور خوب آغاز شده است؛ بحمدالله در این مهر و موم‌ها، در این ده دوازده سال حرکت خوبى در کشور به وجود آمده؛ این حرکت مطلقاً نباید کُند بشود، بلکه باید سرعت و شتاب بگیرد. خیلى از افتخارات ملى و بخش مهمى از عزت ملى و بخش قابل‌توجهی از ثروت ملى به برکت علم به‌دست‌آمده مى‌آید؛ مسئله‌ى علم و تحقیق و پیشرفت در بخش‌های گوناگون علمى و کشف سرزمین‌هاى ناشناخته‌ى دانش، براى کشور خیلى مهم است».
برای دریافت این گزارش پژوهشی به روی گزینه دانلود کلیک نمایید.
افزودن دیدگاه جدید