شناسه : 12089
نویسنده : استان بوشهر
عکس
سازمان بسیج حقوق دانان استان بوشهر

بروشورجرم سرقت

بسم الله الرحمن الرحیم

 

یکی از قدیمی ترین جرایم که شاید از همان پیدایش مفهوم مالکیت در جوامع بشری ارتکاب می یافته و معمولا مجازات های سختی هم برای مرتکبین آن در نظر گرفته شده است، جرم سرقت است. تعریفی که برای جرم سرقت کرده اند عبارت است از: "ربودن مال دیگری به طور پنهانی". امروزه جرم سرقت به دلیل تنوع و گوناگونی که دارد مانند سرقت ساده، سرقت مسلحانه، سرقت از بانک ها و...به انواع مختلفی که هر یک شرایط خاص و مجازات مخصوص به خود را دارد، تفکیک شده است. در کنار جرم سرقت برخی از اعمال مرتبط با این جرم نیز در دنیا واجد وصف مجرمانه هستند و قابل مجازات شناخته شده اند. مهم ترین این قبیل اعمال، جرم مداخله در اموال مسروقه از طریق خرید و فروش مال مسروقه، مخفی کردن مال مسروقه و ... است.به طور کلی جرم سرقت به دو دسته سرقت حدی و تعزیری تقسیم می شود. سرقت حدی را قانونگذار با احراز شرایط خاص تعیین نموده هرچند تعریف کاملی برای آن در قانون نیامده است. سرقت هایی که در دایره شروط سرقت حدی نمی گنجد را سرقت های تعزیری می نامند. با توجه به این که جرم سرقت مستوجب تعزیر در استان بوشهر در ردیف اولین جرایم کیفری    می باشد و به دلیل این که مسافرت های ایام نوروز زمینه ی اجرای این جرم را به دلیل خروج مسافرین از منازل بیشتر می نماید و همکاران محترم نیازمند آگاهی و اطلاع رسانی در خصوص این جرم می باشند در ابتدا به تشریح جرایم مستوجب تعزیر و انواع آن ها پرداخته و در پایان شرایط سرقت مستوجب حد را بررسی می نماییم.

 

انواع سرقت های تعزیری:

1- سرقت مقرون به آزار یا به طور مسلحانه

هرگاه سرقت همراه با آزار باشد یا سارق مسلح باشد به حبس از سه ماه تا 10 سال و شلاق تا 74 ضربه محکوم می شود. اگر سارق در هنگام سرقت مرتکب آسیب بدنی نیز شود علاوه بر مجازات جرح، به حداکثر مجازات یعنی 10 سال حبس و 74 ضربه شلاق محکوم خواهد شد.

 

2- سرقت مسلحانه گروهی در شب:

هرگاه سرقت در شب واقع شده باشد و سارقین دو نفر یا بیشتر باشند و لااقل یکی از آنها حامل سلاح ظاهر یا مخفی باشد، هر یک از مرتکبین به پنج الی 15 سال حبس و شلاق تا 74 ضربه محکوم خواهند شد.

 

3- سرقت مشدد(مقرون به پنج شرط):

هرگاه سرقت جامع شرایط حد نباشد ولی مقرون به تمامی شرایط زیر باشد، مرتکب به پنج تا بیست سال حبس و تا 74 ضربه شلاق محکوم خواهد شد.

الف- سرقت در شب واقع شده باشد.

ب- سرقت توسط دو نفر یا بیشتر انجام شده باشد.

ج- یک یا چند نفر از سارقین حامل سلاح ظاهر یا مخفی بوده باشند.

د- سارقین از دیوار بالا رفته یا حرز را شکسته یا کلید ساختگی به کار برده باشند. یا اینکه عنوان یا لباس مستخدم دولت را اختیار کرده یا بر خلاف حقیقت خود را مامور دولتی قلمداد کرده یا در جایی که محل سکنی یا مهیا برای سکنی یا توابع آن است، سرقت کرده باشند.

هـ- در ضمن سرقتی کسی را آزار یا تهدید کرده باشند.

 

4- سرقت مسلحانه از منازل

هرگاه یک یا چند نفر برای سرقت وارد منزل یا مسکن اشخاص شوند و حداقل یک نفر از آنها حامل اسلحه باشد یا هیج یک مسلح نباشند اما در موقع سرقت در مقام هتک ناموس برآیند، به مجازات اعدام یا حبس ابد محکوم خواهند شد.

در صورتی که ساکنان منزل یا مسکن در مقام دفاع از مال یا جان یا ناموس برآیند یا برای جلوگیری از ربوده شدن مال در محل سرقت مرتکب قتل یا جرح یا ضرب سارقین شوند، از مجازات معاف هستند. اگر سارقین به اخطار مامورین توجه نکنند و تسلیم نشوند و در نتیجه فرار آنها و تیراندازی مامورین مجروح یا کشته شوند مامورین از مجازات معاف خواهند بود.

 

5- سرقت مسلحانه از بانک ها، صرافی ها یا جواهرفروشی ها

هرگاه دو یا چند نفر با برنامه ریزی و مواضعه قبلی، وجه نقد یا اوراق بهادار یا سایر اشیای قیمتی را از بانک ها، صرافی ها و جواهرفروشی ها سرقت کنند و لااقل یک نفر از سارقین مسلح به سلاح سرد یا گرم ظاهر یا مخفی، پر یا خالی باشد، چه از آن استفاده کند و چه نکند، در صورت وقوع سرقت به حبس ابد و در صورت وقوع قتل به اعدام محکوم خواهند شد. هرگاه علی رغم میل سارقین هیچ یک از این دو نتیجه یعنی سرقت و قتل از عمل آنان حاصل نشود، هر یک از آنها به حبس از 10 الی 15 سال محکوم خواهند شد ولی اگر اراده آنان در عدم تحقق قتل یا سرقت موثر باشد، به حبس از دو تا پنج سال محکوم می شوند.

 

6- راهزنی

سارق مسلح و قطاع الطریق هرگاه با اسلحه امنیت مردم یا جاده را بر هم زند و رعب و وحشت ایجاد کند، محارب است؛ در این صورت به مجازات اعدام (قتل یا به دار آویختن) یا قطع دست راست و پای چپ یا تبعید محکوم خواهد شد. اعمال هر یک از این مجازات ها بستگی به نظر قاضی دارد.

اگر کسی در راه ها به نحوی اقدام به راهزنی کند که عملش محاربه نباشد، به سه تا 15 سال حبس و شلاق تا 74 ضربه محکوم خواهد شد.

 

7- سرقت از موزه ها یا مکان های تاریخی و مذهبی:

هر کس اشیا، لوازم، مصالح و قطعات آثار فرهنگی و تاریخی را از موزه ها، نمایشگاه ها، مکان های تاریخی و مذهبی و سایر مکان هایی که تحت نظارت و حفاظت دولت است سرقت کند یا با علم و آگاهی به مسروقه بودن آنها را بخرد یا پنهان کند، به یک تا پنج سال حبس محکوم خواهد شد.

 

8- سرقت وسایل و متعلقات مربوط به تاسیسات مورد استفاده عمومی:

سرقت وسایل و متعلقات مربوط به این تاسیسات که مورد استفاده عمومی قرار می گیرند، مجازات حبس دارد: تاسیسات آب، برق، گاز و غیره که با هزینه یا سرمایه دولت یا سرمایه مشترک دولت و بخش غیر دولتی یا به وسیله نهادها و سازمان های عمومی غیر دولتی یا موسسات خیریه مانند کمیته امداد ایجاد یا نصب شده باشد. مجازات حبس در این موارد از یک تا پنج سال است و اگر سارق از کارکنان سازمان مربوط باشد به حداکثر حبس یعنی پنج سال محکوم می شود.

 

9- کیف زنی یا جیب بری

سرقت از طریق کیف زنی یا جیب بری و امثال آن دارای مجازات حبس از یک تا پنج سال و شلاق تا 74 ضربه است.

10- سرقت از مناطق حادثه زده:

هر گاه سرقت در مناطق سیل یا زلزله زده یا جنگی یا آتش سوزی یا در محل تصادف رانندگی صورت پذیرد، سارق به حبس از یک تا پنج سال و شلاق تا 74 ضربه محکوم خواهد شد.

 

11- سرقت مقرون به یکی از شرایط مذکور در قانون:

در صورتی که سرقت جامع شرایط حد نباشد و همراه با یکی از شرایط زیر باشد، سارق به حبس از شش ماه تا سه سال و تا 74 ضربه شلاق محکوم خواهد شد:

الف- سرقت در محل سکنی یا مهیا برای سکنی یا در توابع آن یا در محل های عمومی از قبیل مسجد و حمام و غیر اینها واقع شده باشد.

ب- سرقت در جایی واقع شده باشد که در آن درخت، بوته، پرچین یا نرده قرار گرفته و سارق آن را شکسته باشد.

ج- سرقت در شب واقع شده باشد.

د- سارقین دو نفر یا بیشتر باشند.

ه- سارق مستخدم بوده و مال مخدوم خود را دزدیده باشد یا مال شخص دیگری را از منزل مخدوم خود یا منزل شخص دیگری که به اتفاق مخدوم به آنجا رفته برباید یا شاگرد یا کارگر باشد و از محلی که معمولا محل کار وی بوده از قبیل خانه، دکان، کارگاه، کارخانه و انبار سرقت کرده باشد.

و- هرگاه اداره کنندگان هتل، مسافرخانه، کاروان سرا و کاروان و به طور کلی کسانی که به اقتضای شغل اموالی در دسترس آنهاست تمام یا قسمتی از آن را مورد دستبرد قرار دهند.

 

12- سرقت یا استفاده غیر مجاز از آب، برق، گاز، تلفن:

هر کس بدون پرداخت حق انشعاب و اخذ انشعاب آب، برق، گاز و تلفن از این منابع استفاده غیر مجاز کند، علاوه بر جبران خسارت وارده به حبس تا سه سال محکوم خواهد شد.

 

13- مداخله در اموال مسروقه:

بیشتر سارقین به امید اینکه بتوانند مال مسروقه را به پول تبدیل کنند مرتکب سرقت می شوند از این رو شاید یکی از راه های موثر در پیشگیری از وقوع سرقت، جلوگیری از خرید و فروش اموال مسروقه باشد. برابر قانون، هر کس با علم و اطلاع یا با وجود قراین اطمینان آور به اینکه مال در نتیجه ارتکاب سرقت به دست آمده آن را تحصیل، مخفی یا قبول کند یا مورد معامله قرار دهد به حبس از شش ماه تا سه سال و تا 74 ضربه شلاق محکوم خواهد شد.

در صورتی که متهم معامله اموال مسروقه را حرفه و پیشه خود قرار داده باشد، به حداکثر مجازات محکوم خواهد شد.

 

شرایط سرقت مستوجب حد

حسب قانون سرقت در صورتی که دارای تمام شرایط زیر باشد موجب حد(قطع دست) است:

الف- شیء مسروق شرعاً مالیت داشته باشد.

ب- مال مسروق در حرز باشد. (منظور از حرز مکان متناسب با مال است که عرفاً در آن از دستبرد محفوظ می ماند)

پ- سارق هتک حرز کند.

ت- سارق مال را از حرز خارج کند.

ث- هتک حرز و سرقت مخفیانه باشد.

ج- سارق پدر یا جد پدری صاحب مال نباشد.

چ- ارزش مال مسروق در زمان اخراج از حرز، معادل چهار و نیم نخود طلای مسکوک باشد.

ح- مال مسروق از اموال دولتی یا عمومی، وقف عام و یا وقف بر جهات عامه نباشد.

خ- سرقت در زمان قحطی صورت نگیرد.

د- صاحب مال از سارق نزد مرجع قضایی شکایت کند.

ذ- صاحب مال قبل از اثبات سرقت سارق را نبخشد.

ر- مال مسروق قبل از اثبات سرقت تحت ید مالک قرار نگیرد.

ز- مال مسروق قبل از اثبات جرم به ملکیت سارق در نیاید.

ژ- مال مسروق از اموال سرقت شده یا مغصوب نباشد.

با این مثال ها می توان آگاهی یافت که برای حد سرقت و قطع دست، باید مجموعه شرایطی با هم وجود داشته باشد، در حالی که معمولاً جمع این شرایط با یکدیگر کمتر اتفاق می افتد. البته این بدین معنا نیست که سارق مطابق سایر مقررات قابل تعقیب و مجازات نباشد. گذشته از تمام این موارد، حتی اگر تمام این شرایط با هم وجود داشته باشند برای اجرای حد نیز شرایطی وجود دارد، از جمله اینکه صاحب مال پیش از شکایت، سارق را نبخشیده باشد یا سارق قبل از اثبات جرم از این گناه توبه نکرده باشد.

 

وظیفه سارق در مقابل مال باخته:

برابر قانون در کلیه موارد سرقت و ربودن اموال، دادگاه علاوه بر تعیین مجازات، سارق یا رباینده را به رد (بازگرداندن) عین مال مسروقه محکوم می کند و اگر عین آن وجود نداشته باشد سابق به رد مثل یا قیمت مال مسروقه یا ربوده شده و جبران خسارات وارده محکوم خواهد شد. برای مثال اگر سارقی فرش نفیس 12 متری آقای (الف) را برده باشد چنانچه عین مال موجود باشد حتی اگر در دست شخص دیگری باشد، مال ربوده شده به آقای (الف) برگردانده می شود. چنانچه فرش مزبور از بین رفته باشد، قیمت آن توسط کارشناس ارزیابی می گردد که باید توسط سارق پرداخت شود. اگر سارق عین مال را برنگرداند یا قیمت آن را نپردازد، چنانچه مالی از او در دسترس باشد ضبط و به میزان محکومیت از مال ضبط شده برداشت می شود در غیر این صورت به تقاضای مال باخته تا زمان پرداخت در حبس باقی خواهد ماند. حتی اگر مدتی محکومیت مجازات اصلی او تمام شده باشد، به علت عدم باز پس دادن مال مسروقه در بازداشت باقی خواهد ماند مگر آنکه برای دادگاه ثابت شود او معسر است یعنی دارایی اش برای پرداخت بدهی کافی نمی باشد.

در پایان لازم به ذکر است که استرداد مال مسروقه نیاز به طرح دادخواست در دادگاه مربوطه ندارد و حسب قانون، در کلیه موارد سرقت و ربودن اموال مذکور در مباحث فوق دادگاه علاوه بر مجازات تعیین شده سارق یا رباینده را به رد عین و در صورت فقدان عین به رد مثل یا قیمت مال مسروقه یا ربوده شده‌ و جبران خسارت وارده محکوم خواهد نمود. همین حکم در خصوص جرم کلاهبرداری نیز ساری و جاری است.

 

نمونه شکایت برای سرقت

 

ریاست محترم دادسرای عمومی و انقلاب...

با سلام و احترام؛

اینجانب.........فرزند.........مقیم............خیابان.........کوچه..........پلاک....در تاریخ.............اتومبیل پژو به شماره....... خود را در خیابان.....پارک و برای خرید دارو به داروخانه......... مراجعه کردم. پس از بازگشت متوجه شدم که شیشه اتومبیلم شکسته شده و سارق یا سارقین وسایل داخل اتومبیل از جمله کیف دسته چک پنجاه برگی به شماره های.........عهده بانک .......را به سرقت برده اند. از این رو برای جلوگیری از سوء استفاده احتمالی از اسناد و نیز تعقیب مجرم یا مجرمین تقاضای صدور دستور انجام تحقیق در خصوص شکایت را دارم.

 

                                                                                                                  

 

 

 

سازمان بسیج حقوقدانان سپاه امام صادق(ع) استان بوشهر   

0 دیدگاه

افزودن دیدگاه جدید

CAPTCHA
اگر شما یک بازدید کننده انسانی هستید و یک ربات نیستید به چالش و آزمون زیر پاسخ دهید.